Yaratılışın
doğası eşitsizlik üzerine kuruludur; doğa ne var etme ne var olma fırsatında
eşitliği umursar. Fırsat ve hak eşitliği sadece insan uygarlığı ürünüdür. Eşit
nesnellikte doğmayan ve yaşayamayan insanlar, mülkiyet üretme ve özgür yaşama hakkı
koşullarını sadece adaletin gücüne yaslanarak eşit hak ve fırsatlarla hem
seçebilir hem belirleyebilir olurlar. Bu da eşitsizlikten ivmelenen doğal
evrimden insanı ayıran üstün bir uygarlık özelliğidir. Adalet doğal evrimin
kendini bilmiş bilinç düzeyinin en yüce erdemidir…
*
Adalet zaten eşitlik değildir; eşit olma
fırsatına özgürlük vermektir. Öte yanda eşitlik de adalete engel değildir. Adalet herkesi eşit yargılama ilkesini hükmüne
temel yapsa da, adaletin görevi hiçbir zaman insanları eşitlemek değildir;
görev, adalete erişim yol ve fırsatlarını herkese aynı ölçüde açık tutmaktır.
Adalet, güçsüzün savunma hakkını güçlüye eşitleyen toplumsal vicdanın gücüdür.
Ancak, güçsüzün hakkını güçlününkine eş tutarken güçlünün yasal haklarından
kırpıp güçsüzünkine eklemez.
Muharrem Soyek
***
