Vergi, toplumsal varoluş huzurunu sağlama giderlerini karşılayan zorunlu bir vatandaşlık görevidir. Birlikte yaşama gereğinin iş birliği bilincinin en maddesel koşul unsurudur.
Oransal ya da değersel anlamda eşit vergilendirme ancak eşit gelir dağılımı kadar akılcı ve adil olabilir. Üretilen toplumsal geliri herkese eşit dağıtmaksa ekonomik fayda sağlamayacağı gibi emek hakkından yedirtir. Tümüyle ekonomik adaletse, emekçi ve anamalcıya uygarca yaşam ve sürdürülebilir üretim yeterliğinde hak payı bırakan vergilendirme yapılmadan asla gerçekleşmez.
Üretim yatırımına aktarılan sermaye kârından ve emekçi ücretlerinden vergi alınmasını ben doğru bulmuyorum. Çünkü anamal işletiminden emekçiye aktarılan pay gerçekte bir yatırım harcamasıdır. Üretime yatırımsa başlı başına toplumsal fayda unsurudur. Vergi politikaları bireysel serveti toplumsal fayda sağlayıcı yatırım hizmetlerinin emrine sunmayı özendirici olmalıdır. Bu bağlamda bankada, sigortada, borsalarda, yatırım fonlarında, kısaca ekonomik yatırım hizmetine sunulabilen tasarruf olarak tutulan herhangi bir varlık getirisi üstünden vergi alınmaz. Altın, mücevher ve döviz satın almak bir yatırım değil lüks tüketimdir; vergiye bağlı tutulmalıdır. En adil vergiyse tüketim üzerinden alınandır. Ve elbette işlenmemiş patates ile ıstakoz tüketimi aynı oranda vergilendirilmez. Hatta işlenmemiş temel gıdalar ve zorunlu uygarlık araç gereçleri hiç vergilendirilmese daha uygun olur.
Tüketim vergisi oranları, bireysel konfor lüksüne ve toplumsal fayda düşüklüğüne göre yükseltilmelidir. Böylece, ‘devlet gibi bireysel zenginlik’ tantanası da önlenmiş olur. Öyledir amma anamalcı da yatırımını bireysel zenginliği en az sınırlayan ülkeye kaydırır. Gerçekçi olma gereğine bağlanınca, dünya tek bir ülke oluncaya kadar vergi zoruyla gelir adaletini sağlamak hayal kalır. Gene de o günlere varmadan devleti ülke ekonomisinin en olası denge merkezine oturtup, en azından kimseyi adalet mağduru, aç açık, sağlık ve eğitimden mahrum bırakmayacak kadar vergiyi toplayabiliriz. Bunun için de parasal işler parakart ile gerçekleştirilmelidir. Her tür ücret ve gelir bankalar üzerinden parakartlara yüklenmiş olmalıdır. Böyle bir parasal döngü banka kayıtlarında herkesin gider ve gelirini görme olanağı sunacaktır. Bu da neredeyse sıfır vergi kaçağı nedeni olmasıyla gelir adaleti sağlamada çok güçlü bir devlet kozu oluşturacaktır. (Muharrem Soyek)
